Pelobates fuscus - grzebiuszka ziemna
Nazwa łacińska: | Pelobates fuscus |
 Nazwa polska: |
Grzebiuszka ziemna |
 Nazwa niemiecka: |
Knoblauchskrotte |
 Nazwa angielska: |
Common spadefoot toad |
Rodzaj płaza: | Płazy bezogonowe |
Długość życia : | Co najmniej 10 lat. |
Wielkość samicy: | 7,7 cm. |
Wielkość samca: | 6,5 cm. |
Dostępność: | Nie dotyczy |
Występowanie: | Środkowa i wschodnia Europa. |
Biotop: | Żyje w różnych biotopach,często na terenach przekształconych przez człowieka,jak pola uprawne czy ogrody. Warunkiem występowania grzebiuszki są lekkie gleby,w których może się zakopywać. |
Kategoria zagrożenia: | LC - najmniejszej troski |
Typ pomieszczenia: | Nie dotyczy |
Wielkość pomieszczenia: | Nie dotyczy |
Temperatura °C: | np.W dzień XX°C, w nocy nie niżej niż YY°C |
Wilgotność powietrza %: | np. W dzień XX-ZZ%, w nocy nie niżej niż XX-VV%. |
Rozmnażanie: | Rozród jest rozciągnięty w czasie,od marca do początków czerwca. Odbywa się całkowicie pod wodą,przy dnie zbiornika,jest trudny do obserwacji.Samice składają skrzek w postaci rulonów lub sznurów o długośći do 108cm,zawierających do 3000 jaj.Kijanki grzebiuszki są największe wśród larw europejskich płazów bezogonowych,osiągają do 17 cm długości.Ich rozwój trwa przeciętnie 90 dni. |
Uwagi: | Gatunek ten podlega w Polsce ochronie gatunkowej. |
Grzebiuszki, zwane też huczkami, to dość rzadkie zwierzęta. Jako jedyne z polskich płazów mają pionową źrenicę, dzięki czemu na pierwszy rzut oka można je odróżnić od ropuch, do których są nieco podobne. Żyją na niżu, w rozproszeniu. Grzebiuszki prowadzą zdecydowanie lądowy tryb życia na polach i w ogrodach. Wiosną wchodzą do wody, aby odbyć gody, co następuje najczęściej w kwietniu lub maju. Wybierają do tego celu wszelkie nieduże zbiorniki wodne, obficie zarośnięte wodnymi roślinami. Zimują na lądzie, najczęściej w głębokich (1-2 m) norkach innych zwierząt, takich jak brzegówki czy krety. Na zimowanie udają się na przełomie października i listopada, a budzą się zaraz po rozmarznięciu gleby - zwykle w marcu.
Samice grzebiuszek osiągają 5-7,5 cm długości, samce są nieco mniejsze - 4-6,5 cm. Ciało tych płazów jest krępe, z krótkimi, silnymi nogami, głowa duża. Mają gładką skórę z gruczołami wydzielającymi w razie niebezpieczeństwa substancję o zapachu czosnku. Ubarwienie grzbietu jest beżowe, oliwkowe lub jasnobrązowe z ciemnymi, brązowymi plamami, a brzuch jest jasny, pozbawiony plam. Na tylnych łapach grzebiuszki posiadają duże, twarde modzele piętowe o półksiężycowatym kształcie. Służą one do szybkiego zagrzebywania się w ziemi, skąd pochodzi nazwa gatunkowa tych zwierząt.
Grzebiuszki zjadają pokarm zwierzęcy: ślimaki, wije, pająki, dżdżownice oraz owady, z których najbardziej lubią chrząszcze, gąsienice motyli i muchówki. Aktywne są o zmierzchu i nocą.
Dymorfizm płciowy jest u grzebiuszek bardzo słabo zaznaczony. Samce posiadają na przednich kończynach gruczoły naramienne. Można je wyczuć przy dotyku.
Gody grzebiuszek odbywają się pod wodą i są trudne do zaobserwowania. Samce nie mają rezonatorów a ponieważ dodatkowo odzywają się tylko siedząc przy dnie zbiornika, są słabo słyszalne. Co ciekawe, odgłosy wydają także samice. Wydawane przez nie odgłosy przypominają ciche stuknięcia czy pohukiwanie, dlatego też ludowa nazwa tych płazów to huczek. Grzebiuszki łączą się w ampleksus typu pachwinowego - samiec łapie samicę za tylnymi nogami. Samice składają skrzek w formie grubego, krótkiego rulonu leżącego swobodnie na dnie. Każda samica składa od 600 do ponad 3000 jaj. W momencie wyklucia larwy mają około 3-4 mm. Odżywiają się pokarmem roślinnym i bakteryjnym. Osiągają największe rozmiary spośród kijanek wszystkich gatunków, bowiem przed metamorfozą mają 10-12 cm, a czasem nawet 17 cm. Przeobrażenie następuje zwykle w lipcu. Młode grzebiuszki mierzą tylko 3,5-4,5 cm.
Grzebiuszki mają licznych naturalnych wrogów, takich jak ptaki drapieżne, sowy i ssaki drapieżne. Bardzo dużym zagrożeniem dla tego gatunku jest zanieczyszczenie środowiska.
Agata S.
